I’r Hen Roegiaid, roedd cariad yn gyflwr emosiynol a meddyliol hynod ddiddorol. Nid yw'n ddamweiniol nad oes yn yr iaith Roeg, yn enwedig yr hen Roeg, ddim ond un, na dau, ond wyth gair gwahanol am gariad, pob un yn arwyddocau gwahanol agwedd o anwyldeb tuag at eraill a ninnau.

Nid yw'n syndod , felly, mae'r chwedloniaeth Roegaidd hynafol honno'n llawn straeon pwerus am gariad. Mewn gwirionedd, mae straeon mytholeg Groeg am gariad yn aml yn cael eu cynllunio yn y fath fodd fel bod chwant yn cael ei gyferbynnu â chariad, ac mae gwersi am y natur ddynol i'w cael ynddynt bob amser.

10 Straeon Cariad Enwog yn yr Hen Roeg Mythau

1. Arwr a Leander

Arwr a LeanderSin la dik, Parth cyhoeddus, trwy Comin Wikimedia

Roedd Arwr yn offeiriades Aphrodite. O'r herwydd, gwaharddwyd hi i gael materion gyda dynion (mewn rhai fersiynau, dim ond gwyryf oedd hi). Roedd hi'n byw mewn tŵr (neu deml) ar ochr Roegaidd i'r hellespont straights cul. Roedd Leander yn ddyn ifanc o Abydos, yn byw yr ochr arall i'r Hellespont.

Pan welodd Arwr unwaith, syrthiodd yn wallgof mewn cariad â hi. Gyda’i eiriau meddal a’i ddefosiwn, buan iawn y bu iddo ysbrydoli’r un cariad yn Hero. Bob nos, byddai'n cynnau lamp, a oedd yn arwain Leander i nofio ar draws yr Hellespont a threulio amser gyda hi.

Un noson, fodd bynnag, roedd y gwynt yn rhy gryf a chwythodd y lamp allan tra roedd Leander yn dal i nofio ar draws.Roedd y tonnau'n rhy uchel oherwydd y gwynt, a chollodd Leander ei ffordd a boddi.

Yn ei galar a'i hanobaith, taflodd Hero ei hun i'r môr cynddeiriog a boddi hefyd. Rhywsut, cafwyd hyd i’w cyrff ar y traeth, mewn cofleidiad tynn, a dyna sut y claddwyd hwy.

2. Orpheus ac Eurydice

Orpheus ac Eurydice gan Peter Paul Rubens Sin la dik, Parth cyhoeddus, trwy Comin Wikimedia

Roedd Orpheus yn fab i Apollo a'r awen Calliope. Dysgodd sut i ganu'r delyn gan Apollo ei hun. Roedd ei gerddoriaeth mor ddwyfol fel na allai neb ei wrthsefyll pan fyddai'n chwarae. Syrthiodd mewn cariad â merch ifanc hardd o'r enw Eurydice.

Roedd hi'n ei garu yn ôl yn annwyl ac fe briodon nhw, gan fyw mewn gwynfyd. Roedd Eurydice mor brydferth nes i fugail, Aristaeus, geisio ei hudo. Pan aeth ei ddatblygiadau yn rhy ymosodol, ceisiodd redeg i ffwrdd gan redeg trwy brwsh trwchus. Ond yr oedd neidr yno, a'i brathu, gan ei lladd ar unwaith.

Yr oedd Orpheus yn alarus iawn ac yn canu am ei anobaith a'i hiraeth am Eurydice mewn modd mor hardd a gafaelgar, nes hyd yn oed duw'r isfyd, Hades, ei symud. Caniataodd i Orpheus ddisgyn i'r isfyd i'w gweld, a chan fod cerddoriaeth Orpheus wedi ei thrwytho â llawenydd llwyr, cytunodd i adael iddo fynd â hi gydag ef yn ôl i wlad y byw.

Ond ar un amod : na buasai efe yn edrych arni unwaith tra y byddentcerdded tua'r wyneb.

Yn anffodus, erfyniodd Euridice arno i edrych arni ac yn y diwedd, ildiodd a cheisio dwyn cipolwg. Ar unwaith, cafodd Euridice ei sugno yn ôl i'r isfyd, a bu'n rhaid i Orpheus ddychwelyd ar ei ben ei hun. Yna chwareuodd Orpheus ei delyn, gan alw am farwolaeth i'w gymeryd, fel y gallai ymuno â hi beth bynag.

3. Pygmalion a Galatea

Pygmalion a Galatea (Pecheux) Laurent Pêcheux, Parth cyhoeddus, trwy Gomin Wikimedia

Roedd Pygmalion yn gerflunydd mawr yng Nghyprus (roedd hefyd yn frenin mewn rhai fersiynau). Roedd yn baglor ymroddedig a dywedodd na fyddai byth yn syrthio mewn cariad. Tua'r amser hwnw, yr oedd yn gweithio yn galed ar gerflun o ddynes ieuanc, a daeth allan mor brydferth a difywyd, fel y syrthiodd Pygmalion mewn cariad ag ef. Roedd ganddo gywilydd i gyfaddef, unwaith i wyl Aphrodite ddod i fodolaeth, gwnaeth Pygmalion offrymau a gofyn i'r dduwies iddo gwrdd â gwraig mor brydferth â'i gerflun.

Pan ddychwelodd adref, cusanodd ei gerflun ag ochenaid. Er mawr syndod iddo, canfu fod yr ifori wedi dod yn gynnes! Cusanodd y cerflun eto, a throdd yn wraig fyw, anadlu, o'r enw Galatea. Priododd hi a byw'n hapus gyda hi.

4. Eros a Psyche (aka Cupid a Psyche)

Eros and Psyche (2il ganrif CC) yn Amgueddfa Archaeolegol Genedlaethol Athen George E. Koronaios, CC BY-SA 4.0 trwy Wikimedia Commons

Psyche oedd y merch ieuengaf abrenin. Hi oedd yr harddaf o'r tri. Yn gymaint felly, fel bod sibrydion efallai ei bod hi'n dduwies, neu hyd yn oed Aphrodite ei hun, ac roedd pobl yn addoli Psyche yn lle'r dduwies. Cafodd Aphrodite ei sarhau gan hyn, ac anfonodd ei mab, Eros, duw awydd a chariad dwys, i'w saethu â saeth a'i gorfodi i syrthio mewn cariad â rhywbeth erchyll, fel cosb.

Gwnaeth Eros hedfan i'r palas i wneud cais ei fam, ond mae'n crafu ei hun ar y saeth a syrthiodd mewn cariad â hi yn lle hynny. Hedfanodd i ffwrdd heb saethu Psyche, a gariodd ymlaen heb allu cwympo mewn cariad. Yn y pen draw gofynnodd ei thad i'r Oracle am broffwydoliaeth ac roedd yn ofidus pan ddywedwyd wrtho y byddai Psyche yn caru creadur tân tebyg i ddraig yr oedd hyd yn oed y duwiau yn ei ofni.

Yn gyflym, fe benderfynon nhw aberthu Psyche trwy ei gadael ar fynydd uchel mewn ‘priodas’ o bob math, i’r creadur erchyll. Oddi yno, y Zephyr, duw gwynt y gogledd, a’i cludodd i balas Eros.

Trigai Psyche yn ddedwydd yno, er nad ymddangosodd ei gŵr. Oherwydd bod ei chwiorydd yn genfigennus, fe wnaethon nhw ei thrin i ystafell wely Eros a sbecian arno. Gwnaeth hi felly, ond yn ddamweiniol llosgodd ef ag olew y lamp, ac efe a ffodd.

Addawodd Aphrodite ddial, a chadw'r cariadon ar wahân. Bu'n rhaid i Psyche fynd trwy sawl treial i ennill yr hawl i weld ei gŵr eto, er bod Eros yn gwrthwynebu yn y pen draw.hwn. Bu’n rhaid i Eros ddianc rhag Aphrodite, i ddod o hyd i Psyche ac atal dial Aphrodite. Buont fyw yn hapus byth wedyn.

Diddordeb mewn Mytholeg Roeg? Efallai yr hoffech chi hefyd:

12 Duwiau Mynydd Olympus

Siart Duwiau a Duwiesau Olympaidd

12 Arwr Mytholeg Roegaidd Enwog

Gweld hefyd: Arweinlyfr i Ynys Gramvousa, Creta

Groeg Gorau Ffilmiau Mytholeg

Medusa ac Athena Myth

Myth Archne ac Athena

5. Roedd Iphis ac Ianthe

Ligdus a Telethusa yn ŵr a gwraig yn Creta. Roedden nhw’n dlawd iawn, ac er eu bod eisiau plant roedden nhw’n gwybod na allent fforddio merch, oherwydd byddai angen gwaddol arni.

Dywedodd Ligdus wrth ei wraig pan oedd hi'n feichiog, pe bai'r babi yn ferch, yn anffodus byddai angen iddo ei lladd. Roedd Telethusa yn alarus, ond yn ystod y nos, ymwelodd y dduwies Eifftaidd Isis â hi a dweud wrthi y byddai'n ei chynorthwyo.

Pan esgorodd Telethusa ar ferch, cuddiodd y baban yn fachgen. Nid oedd Ligdus yn deall dim ac enwodd y babi Iphis. Roedd Telethusa yn hapus oherwydd bod yr enw yn unisex. Tyfodd Iphis i fyny yn fachgen.

Syrthiodd morwyn hardd o'r enw Ianthe mewn cariad ag Iphis. Roedd Iphis, hefyd, yn ei charu yn ôl, a chytunodd Ligdus i'w priodi. Ond roedd Iphis yn anobeithiol oherwydd byddai'n cael ei ddatgelu ei bod yn fenyw ac wedi'i gwahardd i garu Ianthe. Ond ymyrrodd Isis a throi Iphis yn ddyn, a phriodi a byw yn hapus gyda bendith Aphrodite.

6. Atalanta aHippomenes

Herp Atalanta a Hippomenes Willem van Herp, Parth cyhoeddus, trwy Comin Wikimedia

Roedd Atalanta yn hela gwyryf. Roedd hi mor dda am hela fel na allai neb ei gorau. Roedd hi hefyd yn dirmygu priodas, a chafodd unrhyw ddyn a geisiodd ennill ei llaw ddiwedd ofnadwy: heriodd Atalanta y cyfreithiwr i ras yn ei herbyn. Os collodd, hi a'i lladdodd. Ond nid dyn syml oedd Hippomenes, chwaith. Roedd yn ddisgybl i'r centaur Chiron a'r gorau ymhlith helwyr Caledonian!

Pan welodd hi, syrthiodd mewn cariad ag Atalanta a derbyniodd ei her. Roedd ei hyder a’i gymeriad yn apelio ati hyd yn oed cyn y ras! Pan ddechreuon nhw redeg, roedd hi'n arwain y ras oherwydd ei bod hi'n gyflymach nag ef. Ond taflodd Hippomenes afal aur yn ei ffordd, a stopiodd i'w godi, gan roi cyfle i Hippomenes redeg yn ei blaen. Pa bryd bynnag y goddiweddai hi, byddai'n taflu afal aur, nes iddo ennill y ras, a llaw Atalanta mewn priodas.

Gweld hefyd: Y Mynyddoedd Uchaf yng Ngwlad Groeg

7. Halcyon a Ceyx

Herp Atalanta a Hippomenes Willem van Herp, parth cyhoeddus, trwy Comin Wikimedia

Roedd Halcyon yn dywysoges Thessaly a ddaeth yn frenhines Trachis. Priododd â Ceyx, yr hwn oedd hefyd o enedigaeth fonheddig. Roeddent yn caru ei gilydd yn fawr, ac roeddent yn gwpl cariadus ac ymroddgar iawn. Pan oeddent yn y gwely, gallent alw ei gilydd yn Zeus a Hera, a oedd yn gwylltio Zeus, a aeth ati i'w cosbi.

Tra oedd Ceyx yn teithio ar gwch, taflodd Zeus daranfollt, suddo'r llong a'i foddi. Tra roedd hi'n cysgu, clywodd Halcyon am ei farwolaeth mewn breuddwyd gan y duw Morpheus. Yn wallgof gan alar, taflodd ei hun i'r môr a boddi. Yna cymerodd y duwiau dosturi wrth y cwpl, wedi eu cyffroi gan gariad Halcyon, a'u trawsnewid yn adar halcyon (glas y dorlan cyffredin).

8. Apollo a Hyacinthus

Apollo, Hyacinthus a Cyparissus Yn Creu Cerddoriaeth a Chanu gan Alexander Ivanov. Alexander Andreyevich Ivanov, Parth cyhoeddus, trwy Comin Wikimedia

Roedd Hyacinthus yn dywysog Spartaidd, a syrthiodd yn wallgof mewn cariad ag Apollo. Yr oedd yn hynod olygus a gosgeiddig, a dychwelodd Apollo ei serch a'i serchiadau. Roeddent gyda'i gilydd yn aml, er mawr syndod a chenfigen i Zephyr, duw gwynt y gogledd. Ceisiodd apelio at Hyacinthus am ei gariad, ond dewisodd Hyacinthus Apollo dros Zephyr.

Felly, un diwrnod, pan oedd Apollo yn taflu disgiau, gwnaeth Zephyr wynt o wynt i gario'r ddisgen i ffwrdd. Tarodd ben Hyacinthus yn galed, gan ei ladd ar unwaith. Roedd Apollo mewn galar mawr a chreodd yr hyacinth blodau, a flodeuodd am y tro cyntaf lle bu farw Hyacinthus.

9. Odysseus a Penelope

Odysseus und Penelope Johann Heinrich Wilhelm Tischbein, Parth cyhoeddus, trwy Comin Wikimedia

Odysseus oedd brenin Ithaca, a aeth i ymladd yn Rhyfeloedd Caerdroea, gan adael ar ôlei wraig, Penelope, a'u mab ieuanc Telemachus. Roedd y cwpl wedi bod yn gariadus iawn, a thra roedd hi'n aros iddo ddychwelyd,

Arhosodd Penelope yn ffyddlon a chywir. Oherwydd i Odysseus gymryd ugain mlynedd i ddychwelyd, cymerodd llawer o ddynion ifanc ei fod wedi marw ac yn gorlawn Penelope yn y palas fel ei chyfreithwyr, gan geisio ei darbwyllo neu ei gorfodi i briodi un ohonynt.

Ond, fel Odysseus, yr oedd Penelope yn gyfrwys, a dyfeisiodd sawl tric a thrysor i'w cadw rhag gorfodi ei llaw ac i amddiffyn ei mab rhag cael ei ladd. Pan ddychwelodd Odysseus, lladdodd y gelynion ac adennill ei orsedd, yr oedd Penelope wedi ei chadw iddo.

10. Aphrodite ac Adonis

Venus ac AdonisAnhysbys Awdur anhysbys (Fflemeg), Parth cyhoeddus, trwy Comin Wikimedia

Roedd Adonis yn dywysog ar Cyprus, a aned o losgach rhwng ei fam a taid. Am fod ei fam wedi gorfod ffoi i ddianc rhag llid ei thad, trodd Aphrodite hi yn goeden, ac o'r goeden honno y ganed Adonis. Tyfodd i fyny i fod y dyn marwol mwyaf golygus yn fyw, a syrthiodd Aphrodite mewn cariad ag ef. Ond, felly hefyd Persephone, brenhines yr isfyd, a'i cododd.

Oherwydd bod y ddwy dduwies yn mynd i ymladd o ddifrif, daeth Zeus â'r gwrthdaro i ben trwy orchymyn y byddai Adonis yn treulio traean o'r flwyddyn gyda Persephone , traean o'r flwyddyn gydag Aphrodite, a thraean sut bynnag yr hoffai.

Dewisodd Adonis wario ei un eftrydydd o'r flwyddyn gydag Aphrodite, a gelwir ef yn gariad marwol Aphrodite. Pan fu farw Adonis o ymosodiad baedd gwyllt, cymerodd Aphrodite ef i'w dwylo ac wylo'n anorchfygol. Cymysgodd ei dagrau â'i waed a chreodd y blodyn anemone.