Mae pawb yn gyfarwydd ag enwau athronwyr Groegaidd hynafol mawr. Socrates, Plato, Aristotle, y mae enwogrwydd yr athronwyr hyn yn myned dros amser a gofod. Ond beth am yr athronwyr benywaidd Groegaidd llai adnabyddus? Llwyddodd rhai merched i ddod yn athrawon athroniaeth gwych eu hunain, weithiau hyd yn oed yn rhagori ar enwogrwydd eu hathro.

10 Athronwyr Benywaidd o'r Hen Roeg y Dylech Chi eu Gwybod

Hypatia

Athronydd a mathemategydd Neoplatonaidd oedd Hypatia a anwyd yn 370 OC yn Alecsandria yn yr Aifft. Ei thad, Theon, ei hun yn athronydd, a gychwynnodd Hypatia i ddirgelion athroniaeth. Yn Athen, sefydlodd ei enwogrwydd fel mathemategydd gwych. Pan ddychwelodd i Alexandria, bu'n dysgu mathemateg ac athroniaeth ym mhrifysgol y ddinas.

Roedd ei diddordebau yn ymwneud â Diophantus ‘Arithmetica’, Plato, ac Aristotle. Roedd hi hefyd yn awdur llawer o draethodau, y mae llawer ohonynt wedi'u dinistrio. Mae ei llofruddiaeth gan ffanatigiaid Cristnogol yn 415 CC wedi sefydlu ei henw ymhlith y meddylwyr a’r gwyddonwyr mwyaf erioed.

Themistoclea

Gweledydd Pythia o’r 6ed ganrif oedd Themistoclea o Apollo yn nheml Delphi. Efallai mai hi oedd athrawes Pythagoras, yr athronydd-mathemategydd mawr o Samos, sydd wedi cael ei alw’n ‘dad athronydd’. Honnir hefyd y gallai Pythagoras fod wedi deillio o'i foesegolathrawiaethau oddi wrthi. Ystyrir athroniaeth Themistoclea yn gyfuniad o empiriaeth, rheswm, a'r goruwchnaturiol. Roedd ei gwybodaeth eang yn cynnwys seryddiaeth, meddygaeth, cerddoriaeth, mathemateg, hwsmonaeth anifeiliaid, ac athroniaeth,

Arete of Cyrene

Arete yn athronydd Groegaidd a drigai yn Cyrene ddiwedd y 5ed ganrif CC. Dysgwyd athroniaeth iddi gan ei thad, Aristippus, a fu ei hun yn fyfyriwr i Socrates. Olynodd Arete ei thad yn arweinyddiaeth yr ysgol ar ôl ei farwolaeth.

Dywedir iddi ddysgu athroniaeth naturiol a moesol yn gyhoeddus yn Attica am bymtheng mlynedd ar hugain, a'i bod yn awdwr deugain o lyfrau. Yr oedd ei chydwladwyr yn uchel eu parch, gan arysgrifio ar ei bedd feddargraff a ddatganai mai ysblander Groeg ydoedd, ac a feddai brydferthwch Helen, rhinwedd Thirma, gorlan Aristippus, enaid Socrates ac iaith Homer.

“Rwy’n breuddwydio am fyd lle nad oes na meistri na chaethwas.” Arete o Cyrene

Diotima o Mantinea

<0 Offeiriad ac athronydd Groegaidd oedd Diotima o Mantinea a oedd yn byw tua 440 CC Dim ond trwy weithiau Plato y mae hi’n cael ei hadnabod, yn enwedig trwy ei ddeialog ‘The Symposium’, lle mae’n cael ei darlunio fel un sy’n cymryd rhan mewn trafodaeth gyda Socrates am natur Eros. Nid ydym yn gwybod llawer am ei bywyd. Fodd bynnag, mae'n bosibl mai ei syniadau hi yw tarddiad y cysyniad o gariad Platonaidd, ahoffter nad yw'n seiliedig ar bleser corfforol. Iddi hi, y ffordd fwyaf gwir i unrhyw ddyn ei charu yw cofleidio cariad sy'n drosgynnol, ac sy'n gallu cyrraedd y sffêr dwyfol.

Leontion

Leontion oedd athronydd Epicureaidd Groegaidd a oedd yn byw tua 300 CC. Yn ddisgybl i Epicurus, cafodd ei chanmol gan Diogenes Laertius am ei dadleuon wedi'u hysgrifennu'n dda yn erbyn rhai safbwyntiau athronyddol. Soniodd Cicero am ei dewrder a’i bod yn meiddio cyfarwyddo un o’i thraethodau yn erbyn Theophrastus, disgybl enwocaf Aristotle ac olynydd fel pennaeth yr ysgol Beripatetig. Heblaw hyn, ychydig a wyddys amdani, ac nid oes dim o'i gweithiau wedi goroesi.

Theano

Bu Theano of Crotone yn byw yn y 6ed ganrif C.C., ac mae hi wedi cael ei alw yn ddisgybl, merch, neu wraig i'r athronydd Pythagoras. Ystyrir egwyddor y Cymedr Aur yn syniad pwysicaf Theano. Mae'r Cymedr Aur yn rhif afresymegol, sy'n cyfateb i 1.6180, ac fe'i gwelir mewn llawer o berthnasoedd ym myd natur. Roedd Groegiaid, yn ogystal ag Eifftiaid, yn arfer dylunio adeiladau a henebion yn seiliedig ar y cymedr hwn. Awgrymwyd hefyd y gallai Theano fod yr enw a roddir ar efallai ddau athronydd Pythagore.

Perictione

Roedd Perioctione yn byw yn y 5ed ganrif ac yn fam i'r athronydd Plato. Yn ddisgynnydd i Solon, mae hi'n cael ei hystyried yn awdur dau waith sydd wedi goroesi yndarnau, Ar Gytundeb Gwragedd Ac Ar Doethineb. Mae'r cyntaf yn ymdrin â dyletswyddau menyw i'w gŵr, ei phriodas, ac i'w rhieni, tra bod y llall yn cynnig diffiniad athronyddol o ddoethineb.

Gweld hefyd: 6 Traethau yn Chania (Creta) y Dylech Ymweld â nhw

Mae ei gwaith yn hynod o Blatonig. Roedd hi'n cyfateb rhinwedd â doethineb a dirwest, gan honni y bydd gwraig sy'n gallu rheoli ei harchwaeth a'i hemosiynau o fudd mawr iddi hi ei hun, i'w theulu, ac i'w dinas.

Sosipatra

Athronydd a chyfriniwr Neoplatonaidd oedd Sosipatra o Effesus a oedd yn byw yn hanner cyntaf y 4edd ganrif OG Addysgwyd hi mewn doethineb Caldeaidd hynafol gan ddau ddyn a ymwelodd â'i theulu pan oedd hi'n ifanc. Roedd Sosipatra yn brydferth iawn a dywedir ei fod yn meddu ar alluoedd seicig a chlirweledol rhyfeddol. Bu'n dysgu yn bennaf yn Pergamon, lle y sefydlodd ei hun yn un o athronwyr enwocaf ei hoes.

Arignote

Merch Pythagoras a Theano oedd Arignote. Dilynodd lwybr athronyddol ei rhieni ac ymroi i astudio mathemateg, er mwyn datgloi dirgelion y bydysawd, yn enwedig mewn perthynas â ffiseg a seryddiaeth. Cydnabyddir ei bod wedi ysgrifennu nifer o weithiau Pythagorean, ac un ohonynt yw'r Discourses Sacred, lle mae'n delio â hanfod tragwyddol rhif a'i rôl yn y cosmos.

Aesara

Pythagoreiad oedd Aesara o Lucaniaathronydd, a oedd yn byw yn y 4edd ganrif CC. Mae hi’n cael ei hadnabod fel awdur gwaith o’r enw ‘Ar Natur Ddynol’, lle mae’n dadlau, trwy astudio ein natur ddynol ein hunain, y gallwn ddeall sylfeini athronyddol cyfraith a moesoldeb naturiol. Roedd ei gwaith yn uchel ei barch ac roedd ei llwyddiannau deallusol yn ddyrchafedig iawn mewn barddoniaeth Rufeinig a darlithoedd Groeg.

Gweld hefyd: Arweinlyfr i Kastro, Sifnos