Хераионот на Самос се сметал за едно од најголемите и најзначајните религиозни светилишта на античкиот грчки свет. Сместено е на островот Самос, околу 6 километри југозападно од античкиот град, во мочурлива област во близина на реката Имбрасос.

Светилиштето беше посветено на божицата Хера, сопругата на Зевс, а архајскиот храм изграден во областа е првиот од гигантските самостојни јонски храмови. Богатата историја и културното значење на локалитетот му го донесоа назначувањето на светско наследство на УНЕСКО во 1992 година.

Посета на храмот на Хера во Самос

Историја на Хераионот на Самос

Поради важната географска локација во источниот дел на Егејот и неговите сигурни врски со брегот на Мала Азија, Самос се претвори во еден од најважните политички и културни центри во Грција веќе од праисториската ера (5 милениум п.н.е.). Подемот на првата населба е вкоренета во 10 век п.н.е., кога била колонизирана од јонските Грци.

Веќе до 6 век п.н.е., Самос успеал да се наметне како голема морска сила во источниот Медитеран, задржувајќи во исто време блиски трговски односи со брегот на Јонија, Тракија, дури и со народите на западен Медитеран.

Култот на Хера во Самос се фокусирал на раѓањето на божицата. Според традицијата, идната сопруга на Зевссе родила под дрвото lygos, а за време на годишниот самиски фестивал наречен Toneia (врзување), култната слика на божицата била врзана со гранки од лигос на церемонијален начин, а потоа била однесена до морето за да се исчисти.

Првиот храм на Хера бил изграден во текот на 8 век п.н.е., при што светилиштето го достигнало врвот на својата прва просперитетна ера кон крајот на 7 век.

Во овој период се случија многу важни настани, како што се изградбата на храмот Хекатомпед II, колосалниот Курои, јужната стоа и Светиот пат, кој го поврзуваше целиот комплекс со градот Самос.

Втората фаза од изградбата се случила во втората четвртина од шестиот век п.н.е., со формирање на монументалниот олтар, храмот Роикос и северната и јужната градба.

За време на владеењето на тиранинот Поликрат, Самос бил основан како голема сила во Егејското Море, при што светилиштето претрпува нов бран на монументализација кога поголем храм го заменил храмот Роикос.

За време на класичниот период, Атињаните го вклучиле Самос во нивната империја, а активноста на светилиштето речиси престанала да функционира. Обожувањето на Хера на островот официјално завршило во 391 н.е., кога императорот Теодосија со едикт го забранил секое паганско одбележување.

Наисторијата на светилиштето се протега во текот на еден милениум, со локацијата која содржи неколку храмови, бројни ризници, стои, патеки, многу статуи и други уметнички дела.

Храмот на Хера

Големиот храм на Хера (Хераион) го има своето потекло во 8 век п.н.е., а потоа следуваат низа монументални храмови кои биле изградени на истото место на западниот дел од олтарот.

Првиот храм изграден на тоа место бил наречен „Хекатомпедос“, бидејќи бил долг 100 стапки. Имаше долга, тесна форма и беше направена од кал, додека сè уште не е познато дали постоела периперална колонада која се протегала однадвор.

Околу 570-560 п.н.е., започнала изградбата на друг храм, од архитектите Роикос и Теодорос, познат како „Храмот Роикос“. Оваа градба била долга околу 100 метри и широка 50 метри, а била поддржана од 100 столбови.

На предната страна стоеше покривен пронаос со квадратен план. Ова беше првиот од масивните јонски храмови, кој многу личи на храмот на Артемида во Ефес.

По уништувањето на овој храм, на истата локација бил подигнат уште поголем. Познат како „Големиот храм на божицата Хера“, овој споменик е изграден за време на владеењето на познатиот тиранин од Самос, Поликрат, во 6 век п.н.е.

Храмот бил широк 55 метри и долг 108 метри, опкружен со перистил од 155 колони,секој е висок 20 метри.

Генерално, внимателното проучување на Хераионот на Самос се смета за фундаментално, во однос на длабокото разбирање и ценење на класичната архитектура, бидејќи неговиот иновативен стил имаше силно влијание врз дизајнот на храмовите и јавните згради низ грчкиот свет.

Светиот пат

Прво поставен околу почетокот на 6 век, Светиот пат бил пат што го поврзувал градот Самос со светилиште на Хера. Тој играше централна улога во религиозните поворки, а неговата вредност беше демонстрирана со многубројните заветни приноси што ја опкружуваа нејзината рута. Денес Патот е видлив поради поплочување што се случило во текот на 3 век од нашата ера.

Олтарот

Првата олтарна структура била изградена во 9 век п.н.е. . Бил обновен неколку пати, достигнувајќи ја својата конечна монументална форма во 6 век. Имаше правоаголна форма, долга околу 35 метри, широка 16 метри и висока 20 метри. На западната страна се формираа скалила кои водеа до рамна платформа на врвот, каде што се жртвуваа животни, главно возрасни крави. Олтарот исто така бил богато украсен со низа растителни и животински релјефи кои се провлекувале околу него.

Стоата

Јужна Стоа била изградена на крајот на 7. век п.н.е., за време на истиот бран на монументализација како што беа храмовите Хекатомпедос и Светиот пат.конструирани. Изграден е од кал и дрво, со должина од 60 метри. Северната Стоа била изградена во 6 век п.н.е., за да ја замени Јужната Стоа која била урната во истиот век.

Скулптура

Светилиштето и античкиот град биле украсена со скулптури со извонреден квалитет, поставувајќи го Самос како еден од најголемите скулптурни центри во јонскиот свет. Повеќето од овие уметнички дела се курои, големи статуи на голи млади мажи или Кораи, статуи на млади жени со слична големина, но со превез.

Една од најпознатите скулптури е Курос од Самос, изработена во почетокот на 6 век п.н.е., и е околу три пати поголема од природната големина. Севкупно, овие уметнички дела се чини дека биле посветени на храмови од богати Самиски аристократи, кои сакале да го објават своето богатство и статус.

Информации за посетителите

Археолошкиот локалитет Самос се наоѓа во југоисточниот дел на островот. Можете лесно да стигнете таму со автомобил. Сајтот е отворен за посетители секој ден, од 08:30 до 15:30 часот, освен вторник. Цената на билетот е 6 евра.