Het Heraion van Samos werd beschouwd als een van de grootste en belangrijkste religieuze heiligdommen van de oude Griekse wereld. Het was gelegen op het eiland Samos, ongeveer 6 km ten zuidwesten van de oude stad, in een moerassig gebied in de buurt van de Imbrasos rivier.

Het heiligdom was gewijd aan de godin Hera, de vrouw van Zeus, en de Archaïsche tempel die in het gebied werd gebouwd was de eerste van de gigantische vrijstaande Ionische tempels. De rijke geschiedenis en het culturele belang van de site zorgden ervoor dat het in 1992 werd uitgeroepen tot UNESCO Werelderfgoed.

Een bezoek aan de Tempel van Hera in Samos

Geschiedenis van het Heraion van Samos

Door de belangrijke geografische ligging in het oosten van de Egeïsche Zee en de goede verbindingen met de kust van Klein-Azië, werd Samos al in de prehistorie (5e millennium v.Chr.) een van de belangrijkste politieke en culturele centra in Griekenland. De eerste nederzetting ontstond in de 10e eeuw v.Chr. toen het werd gekoloniseerd door de Ionische Grieken.

Al in de 6e eeuw v.Chr. was Samos erin geslaagd zich te vestigen als een belangrijke zeemacht in het oostelijke deel van de Middellandse Zee en onderhield tegelijkertijd nauwe handelsbetrekkingen met de kust van Ionië, Thracië en zelfs met de volkeren van het westelijke deel van de Middellandse Zee.

De cultus van Hera op Samos concentreerde zich op de geboorte van de godin. Volgens de traditie werd de toekomstige vrouw van Zeus geboren onder de lygosboom en tijdens het jaarlijkse Samische festival genaamd de Toneia (de binding), werd een cultusbeeld van de godin op ceremoniële wijze gebonden met lygos takken en vervolgens naar de zee gedragen om gereinigd te worden.

De eerste tempel van Hera werd gebouwd in de 8e eeuw voor Christus en het heiligdom bereikte het hoogtepunt van zijn eerste bloeiperiode in de late 7e eeuw.

Tijdens deze periode vonden veel belangrijke gebeurtenissen plaats, zoals de bouw van de Hekatompedos II tempel, de kolossale Kouroi, de zuidelijke stoa en de heilige weg, die het hele complex verbond met de stad Samos.

De tweede fase van de bouw vond plaats in het tweede kwart van de zesde eeuw voor Christus, met de oprichting van het monumentale altaar, de Rhoikos Tempel en de Noordelijke en Zuidelijke Gebouwen.

Tijdens het bewind van de tiran Polycrates werd Samos een belangrijke macht in de Egeïsche Zee. Het heiligdom onderging een nieuwe golf van monumentalisatie toen een grotere tempel de Rhoikos tempel verving.

Tijdens de Klassieke periode namen de Atheners Samos op in hun rijk en hield de activiteit van het heiligdom bijna op te bestaan. De verering van Hera op het eiland eindigde officieel in 391 na Christus, toen keizer Theodosia bij edict elke heidense observantie verbood.

Bezienswaardigheden bij het Heraion van Samos

De geschiedenis van het heiligdom beslaat meer dan een millennium en de site bevat verschillende tempels, talrijke schatkamers, stoa's, paden, vele standbeelden en andere kunstwerken.

Tempel van Hera

De grote Tempel van Hera (Heraion) vindt zijn oorsprong in de 8e eeuw voor Christus en wordt gevolgd door een opeenvolging van monumentale tempels die op dezelfde plek ten westen van het altaar werden gebouwd.

De eerste tempel die op deze plek werd gebouwd werd 'Hecatompedos' genoemd, omdat hij 100 voet lang was. Hij had een lange, smalle vorm en was gemaakt van moddersteen, terwijl het nog onbekend is of er een peripterale zuilengalerij rond de buitenkant liep.

Rond 570-560 v.Chr. begon de bouw van een andere tempel, door de architecten Rhoikos en Theodoros, bekend als de 'Rhoikos Tempel'. Dit bouwwerk was ongeveer 100 meter lang en 50 meter breed, en het werd ondersteund door 100 zuilen.

Aan de voorkant stond een overdekte pronaos met een vierkante plattegrond. Dit was de eerste van de massieve Ionische tempels, die veel leek op de Tempel van Artemis in Efeze.

Na de verwoesting van deze tempel werd op dezelfde locatie een nog grotere tempel gebouwd. Dit monument, dat bekend staat als de 'Grote Tempel van Godin Hera', werd gebouwd tijdens het bewind van de beroemde tiran van Samos, Polycrates, in de 6e eeuw voor Christus.

De tempel was 55 meter breed en 108 meter lang, omringd door een peristyle van 155 zuilen die elk 20 meter hoog waren.

Over het algemeen wordt de nauwkeurige studie van het Heraion van Samos beschouwd als fundamenteel voor het begrijpen en waarderen van de klassieke architectuur, omdat de innovatieve stijl een sterke invloed had op het ontwerp van tempels en openbare gebouwen in de hele Griekse wereld.

De heilige weg

De Heilige Weg werd voor het eerst aangelegd rond het begin van de 6e eeuw en was een weg die de stad Samos verbond met het heiligdom van Hera. De weg speelde een centrale rol in religieuze processies, waarvan de waarde werd aangetoond door de vele votiefoffers die de route omringden. Vandaag de dag is de weg zichtbaar door een herbestrating die plaatsvond in de 3e eeuw na Christus.

Het altaar

Het eerste altaargebouw werd gebouwd in de 9e eeuw v.Chr. Het werd meerdere keren verbouwd en bereikte zijn uiteindelijke monumentale vorm in de 6e eeuw. Het had een rechthoekige vorm en was ruwweg 35 meter lang, 16 meter breed en 20 meter hoog. Aan de westkant werd een trap gevormd, die leidde naar een plat platform op de top, waar dierenoffers werden gebracht, meestal volwassen koeien. Het altaar was ookrijkelijk versierd met een reeks bloemen- en dierenreliëfs die eromheen liepen.

De Stoa

De Zuidelijke Stoa werd gebouwd aan het einde van de 7e eeuw voor Christus, tijdens dezelfde golf van monumentalisatie als de tempels van Hekatompedos en de Heilige Weg. Hij werd gebouwd van moddersteen en hout, met een lengte van 60 meter. De Noordelijke Stoa werd gebouwd in de 6e eeuw voor Christus, ter vervanging van de Zuidelijke Stoa die in dezelfde eeuw werd afgebroken.

Beeldhouwwerk

Het heiligdom en de oude stad waren versierd met beeldhouwwerken van prachtige kwaliteit, waardoor Samos een van de grootste centra van beeldhouwkunst in de Ionische wereld werd. De meeste van deze kunstwerken zijn kouroi, grote beelden van naakte jonge mannen, of korai, beelden van jonge vrouwen van vergelijkbare grootte maar gesluierd.

Een van de beroemdste beelden is de Kouros van Samos, gemaakt in de vroege 6e eeuw voor Christus en ongeveer drie keer levensgroot. Over het algemeen lijken deze kunstwerken te zijn gewijd aan tempels door rijke Samische aristocraten, die hun rijkdom en status bekend wilden maken.

Informatie voor bezoekers

De archeologische site van Samos ligt in het zuidoosten van het eiland. Je kunt er gemakkelijk komen met de auto. De site is elke dag open voor bezoekers, van 08:30 tot 15:30, behalve op dinsdag. De toegangsprijs is 6 euro.