Η θρησκεία στην Ελλάδα είναι ένα εξαιρετικά σημαντικό μέρος του πολιτισμού και της κληρονομιάς. Η τεράστια σημασία που έχει διαδραματίσει στην ελληνική ταυτότητα καθιστά τη θρησκεία απόλυτα συνυφασμένη με την καθημερινή ζωή με τρόπους που δεν συνδέονται απαραίτητα με την πίστη όσο με τη λαϊκή παράδοση.

Παρόλο που η κοσμικότητα και το δικαίωμα ελεύθερης άσκησης οποιασδήποτε θρησκείας θεωρείται θεμελιώδες δικαίωμα και προστατεύεται από το ελληνικό Σύνταγμα, η Ελλάδα δεν είναι κοσμικό κράτος. Η επίσημη θρησκεία στην Ελλάδα είναι η ελληνική ορθοδοξία, η οποία αποτελεί μέρος του ορθόδοξου χριστιανισμού.

Ελληνική ταυτότητα και Ελληνική (Ανατολική) Ορθοδοξία

Η Ελληνική Ορθοδοξία είναι εξαιρετικά κομβική για την ελληνική ταυτότητα, καθώς αποτελούσε μέρος του τρίπτυχου των ιδιοτήτων που χρησιμοποιήθηκαν για να καθοριστεί ποιος είναι Έλληνας την παραμονή του Ελληνικού Πολέμου της Ανεξαρτησίας: επειδή η Ελλάδα βρισκόταν υπό την κατοχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, της οποίας η θρησκεία ήταν το Ισλάμ, το να είσαι Ορθόδοξος Χριστιανός και να ασκείς τα συγκεκριμένα πρωτόκολλα που αναπτύχθηκαν μέσα στην Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία ήταν ένα σημαντικό στοιχείο τηςΕλληνικότητα μαζί με την ομιλία της ελληνικής γλώσσας και την ανατροφή μέσα στον ελληνικό πολιτισμό και τις παραδόσεις.

Με άλλα λόγια, ο προσδιορισμός ως Έλληνας Ορθόδοξος επιβεβαίωνε την ελληνική ταυτότητα σε αντίθεση με εκείνη του απλού υπηκόου της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ή του Τούρκου. Η θρησκεία για τους Έλληνες έγινε κάτι πολύ περισσότερο από απλή ιδιωτική πίστη, καθώς τους διαχώριζε και τους διέκρινε από εκείνους που αντιλαμβάνονταν ως κατακτητές.

Αυτό το ιστορικό γεγονός είναι αυτό που έχει συνυφανθεί η ελληνική κληρονομιά με την ελληνική θρησκεία, η οποία ασκείται από ένα επιβλητικό 95 - 98% του πληθυσμού. Συχνά, ακόμη και όταν ένας Έλληνας προσδιορίζεται ως άθεος, θα τηρήσει τα έθιμα και τα πρωτόκολλα της ελληνορθόδοξης παράδοσης, επειδή είναι μέρος της λαϊκής παράδοσης και κληρονομιάς, και έτσι μέρος της ταυτότητάς του, παρά το γεγονός ότι δεν είναι μέρος της πνευματικής τουπεποιθήσεις.

Υπάρχουν εκκλησίες παντού

Γνωρίζοντας πόσο σημαντική είναι η θρησκεία στην Ελλάδα, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι υπάρχουν εκκλησίες κυριολεκτικά παντού. Ακόμα και στο πιο απομακρυσμένο μέρος της Ελλάδας, σε μοναχικές βουνοκορφές ή επισφαλείς γκρεμούς, αν υπάρχει κάποιο οικοδόμημα, το πιθανότερο είναι ότι πρόκειται για εκκλησία.

Αυτή η επικράτηση των χώρων λατρείας μεταξύ των Ελλήνων δεν είναι κάτι σύγχρονο. Ακόμη και κατά την αρχαιότητα, οι Αρχαίοι Έλληνες είχαν επίσης την τάση να συμπεριλαμβάνουν τη θρησκεία ως μέρος της ταυτότητάς τους ως Έλληνες έναντι των μη Ελλήνων. Ως εκ τούτου, σκόρπισαν αρχαίους ναούς, μικρούς και μεγάλους, σε όλη την Ελλάδα και παντού αλλού όπου περιπλανήθηκαν ή ίδρυσαν αποικίες.

Συχνά, καθώς οι αιώνες προχωρούσαν και οι Έλληνες ασπάζονταν τον χριστιανισμό, οι ίδιοι αυτοί ναοί μετατρέπονταν σε εκκλησίες ή χρησιμοποιούνταν για την οικοδόμησή τους. Ακόμη και στην εμβληματική Ακρόπολη της Αθήνας, ο Παρθενώνας μετατράπηκε σε εκκλησία προς τιμήν της Παναγίας, που ονομάστηκε "Παναγία Αθηνιώτισσα".

Η εκκλησία αυτή διατήρησε και διαφύλαξε τον Παρθενώνα ανέπαφο μέχρι που τελικά ανατινάχθηκε από βενετσιάνικα κανόνια το 1687. Ό,τι είχε απομείνει, το οποίο είχε χρησιμοποιηθεί για την ανέγερση τζαμιού κατά τη διάρκεια της οθωμανικής κατοχής, κατεδαφίστηκε το 1842 με εντολή του νεοσύστατου ελληνικού κράτους.

Αν οδηγείτε στους δρόμους της Ελλάδας, μπορεί επίσης να δείτε μικροσκοπικά ομοιώματα εκκλησιών ως ομοιώματα στις άκρες του δρόμου. Αυτά τοποθετούνται εκεί όπου έχουν συμβεί θανατηφόρα τροχαία ατυχήματα στη μνήμη των νεκρών και θεωρούνται νόμιμα προσκυνήματα όπου μπορεί να γίνει επιμνημόσυνη λειτουργία.

Δείτε: Τα πιο όμορφα μοναστήρια που μπορείτε να επισκεφθείτε στην Ελλάδα.

Θρησκεία και πολιτισμός

Όνομα που δίνει : Παραδοσιακά, η ονοματοδοσία γίνεται κατά τη διάρκεια της ελληνορθόδοξης βάπτισης, η οποία πραγματοποιείται όταν το παιδί είναι κάτω του ενός έτους. Η αυστηρή παράδοση θέλει το παιδί να λαμβάνει το όνομα ενός από τους παππούδες και γιαγιάδες και οπωσδήποτε το όνομα ενός επίσημου αγίου.

Ο λόγος που δίνουμε στα παιδιά ονόματα αγίων της Ελληνορθόδοξης Εκκλησίας είναι μια έμμεση ευχή: η ευχή να είναι ο άγιος αυτός προστάτης του παιδιού, αλλά και η ευχή να είναι ο άγιος το παράδειγμα του παιδιού στη ζωή (δηλαδή το παιδί να μεγαλώσει και να γίνει ενάρετο και ευγενικό). Γι' αυτό και στην Ελλάδα οι ονομαστικές γιορτές, όπου γιορτάζουν την ημέρα μνήμης του αγίου, είναι εξίσου σημαντικές ή και περισσότεροσημαντικά από τα γενέθλια!

Οι Έλληνες δίνουν επίσης αρχαιοελληνικά ονόματα στα παιδιά τους, συχνά σε συνδυασμό με ένα χριστιανικό όνομα. Γι' αυτό είναι αρκετά συχνό φαινόμενο οι Έλληνες να έχουν δύο ονόματα.

Πάσχα vs. Χριστούγεννα : Για τους Έλληνες, το Πάσχα είναι η μεγαλύτερη θρησκευτική γιορτή και όχι τα Χριστούγεννα. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι για την Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία η μεγαλύτερη θυσία και το μεγαλύτερο θαύμα είναι η σταύρωση και η ανάσταση του Ιησού. Μια ολόκληρη εβδομάδα επενδύεται στην αναπαράσταση και την επίσημη κοινή προσευχή, ακολουθούμενη από έντονο γλέντι και γλέντι για δύο, ακόμη και τρεις ημέρες ανάλογα με την περιοχή!

Δείτε την ανάρτησή μου: Ελληνικές πασχαλινές παραδόσεις.

Ενώ τα Χριστούγεννα θεωρούνται μια σχετικά ιδιωτική γιορτή, το Πάσχα είναι μια οικογενειακή γιορτή και μια κοινοτική γιορτή μαζί.Τα έθιμα γύρω από το Πάσχα είναι αναρίθμητα και διαφέρουν από περιοχή σε περιοχή, οπότε αν είστε λάτρης της λαογραφίας σκεφτείτε να επισκεφθείτε την Ελλάδα κατά τη διάρκεια του Πάσχα!

Panigyria : Κάθε εκκλησία είναι αφιερωμένη σε έναν άγιο ή σε ένα συγκεκριμένο σημαντικό γεγονός στο πλαίσιο του ελληνορθόδοξου δόγματος. Όταν έρχεται η ημέρα μνήμης αυτού του αγίου ή του γεγονότος, η εκκλησία γιορτάζει. Οι γιορτές αυτές είναι μεγάλες πολιτιστικές και λαογραφικές εκδηλώσεις, με μουσική, τραγούδι, χορό, δωρεάν φαγητό και ποτό και γενικότερα γλέντι μέχρι αργά τη νύχτα.

Αυτά ονομάζονται "πανηγύρια" (που σημαίνει γιορτή ή πάρτι στα ελληνικά). Σε ορισμένες εκκλησίες, υπάρχει ακόμη και μια μεγάλη υπαίθρια υπαίθρια υπαίθρια αγορά που εμφανίζεται μόνο για την ημέρα μαζί με το γλέντι. Πάντα να ελέγχετε αν υπάρχει "πανηγύρι" στην περιοχή που επισκέπτεστε!

Σάτιρα της θρησκείας : Δεν είναι ασυνήθιστο για τους Έλληνες να κάνουν αστεία ή σάτιρα για τη θρησκεία τους, τόσο για θέματα πίστης όσο και για το θεσμό της εκκλησίας. Αν και η τήρηση της εκκλησίας θεωρείται σημαντική, πολλοί Έλληνες έχουν την πεποίθηση ότι η αληθινή θρησκευτική πρακτική μπορεί να γίνει εντελώς ιδιωτικά στο σπίτι του καθενός, χωρίς την ανάγκη της μεσολάβησης ενός ιερέα.

Πολλές φορές οι επίσημες παραινέσεις που εκδίδονται από την εκκλησία δέχονται κριτική στο ίδιο επίπεδο με τους πολιτικούς.

Οι άλλες θρησκείες στην Ελλάδα

Οι δύο άλλες θρησκείες που παρατηρούνται σημαντικά στην Ελλάδα είναι το Ισλάμ και ο Ιουδαϊσμός. Θα βρείτε μουσουλμάνους Έλληνες κυρίως στη Δυτική Θράκη, ενώ εβραϊκές κοινότητες υπάρχουν παντού.

Δυστυχώς, μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, η εβραϊκή κοινότητα αποδεκατίστηκε στην Ελλάδα, ιδίως σε περιοχές όπως η Θεσσαλονίκη: από τα 10 εκατομμύρια άτομα πριν από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, σήμερα έχουν απομείνει μόνο 6 χιλιάδες. Όπως και οι Ελληνορθόδοξοι Έλληνες, η ελληνοεβραϊκή κοινότητα ήταν ιστορικά αρκετά σημαντική, με τη δική της μοναδική ελληνική ταυτότητα, δηλαδή οι Ρωμανιώτες Εβραίοι.

Ενώ η Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία κατέβαλε σημαντικές προσπάθειες για να προστατεύσει τον εβραϊκό πληθυσμό από τους Ναζί, και ήταν απολύτως επιτυχής σε απομακρυσμένες περιοχές όπως τα νησιά, στις πόλεις ήταν σχεδόν αδύνατο, παρά τις προσπάθειες όπως η έκδοση πλαστών δελτίων ταυτότητας και η απόκρυψη των Εβραίων σε διάφορα σπίτια.

Υπάρχει επίσης περίπου 14% των Ελλήνων που αυτοπροσδιορίζονται ως άθεοι.