''Γη και νερό''. Αυτά ήταν τα πρώτα λόγια που ξεστόμισαν οι Πέρσες απεσταλμένοι στην πόλη της Σπάρτης. Η περσική αυτοκρατορία βρισκόταν στο κατώφλι της Ελλάδας. Ο Πέρσης βασιλιάς Ξέρξης απαιτούσε την υποταγή ολόκληρης της Ελλάδος. Όμως λίγοι ήταν εκείνοι που αψήφησαν τον λεγόμενο ''θεϊκό βασιλιά''.

Η μάχη των Θερμοπυλών θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα σημεία καμπής στην ιστορία της Ελλάδας. Αν και η ίδια η μάχη οδήγησε σε ελληνική ήττα, έδωσε την ευκαιρία στις ελληνικές πόλεις-κράτη να οργανώσουν καλύτερα τη συλλογική τους άμυνα απέναντι στους Ασιάτες εισβολείς. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι τόνωσε το ηθικό του ελληνικού στρατού και απέδειξε ξεκάθαρα ότι λίγοι μπορούν να αντισταθούν σεπολλούς και ότι η ελευθερία αξίζει να πεθάνουμε γι' αυτήν.

Τι οδήγησε σε αυτή την κρίσιμη μάχη; Μετά την αποτυχημένη προσπάθεια του Δαρείου να κατακτήσει την Ελλάδα το 480 π.Χ., όταν οι δυνάμεις του ουσιαστικά καταστράφηκαν από τους Αθηναίους στη μάχη του Μαραθώνα, ο γιος του, Ξέρσης, προετοίμασε μια δεύτερη εκστρατεία με τον ίδιο στόχο. Μέχρι το 480 π.Χ., ο Ξέρσης κατάφερε να δημιουργήσει έναν τεράστιο στρατό, αποτελούμενο από εκατόν πενήντα χιλιάδες άνδρες και ένα ναυτικό με εξακόσια πλοία.

Η φύση της Περσικής Αυτοκρατορίας ήταν σαφώς επεκτατική. Από τον Κύρο έως τον Ξέρση, κάθε Πέρσης αυτοκράτορας επιθυμούσε την επέκταση της περσικής επιρροής σε όλο τον γνωστό κόσμο. Από την άλλη πλευρά, οι Έλληνες επιθυμούσαν να προστατεύσουν τις πόλεις-κράτη τους από εισβολείς, Έλληνες ή άλλους, ώστε να συνεχίσουν να απολαμβάνουν την ανεξαρτησία τους και να ζουν σύμφωνα με τους δικούς τους κανόνες.

Με τις περισσότερες ελληνικές πόλεις-κράτη να έχουν ήδη υποταχθεί στην περσική κυριαρχία, ο περσικός στρατός βάδισε νότια για να αντιμετωπίσει τη Σπάρτη και την Αθήνα, τους δύο σημαντικούς αντιπάλους του. Ο Σπαρτιάτης Δημάρατος είπε στον Ξέρση πριν από τη μάχη των Θερμοπυλών: "Τώρα να ξέρεις αυτό: αν υποτάξεις αυτούς τους [Σπαρτιάτες] άνδρες και όσους έχουν μείνει πίσω στη Σπάρτη, δεν θα μείνει άλλη φυλή ανθρώπων για νανα σηκώσουν τα χέρια τους εναντίον σου. Γιατί τώρα επιτίθεσαι στο ευγενέστερο βασίλειο όλων των Ελλήνων και στον καλύτερο των ανθρώπων".

Οι Πέρσες έμελλε να αντιμετωπίσουν τις ελληνικές δυνάμεις στις Θερμοπύλες, όπου είχαν στήσει την άμυνά τους. Η ελληνική δύναμη αποτελούνταν από περίπου 7000 άνδρες, εκ των οποίων 300 ήταν Σπαρτιάτες οπλίτες, 700 Θεσπιείς και 100 Φωκείς, μεταξύ άλλων.

Η επιλογή του πεδίου της μάχης από τους Έλληνες ήταν αποτέλεσμα προσεκτικού στρατηγικού σχεδιασμού, καθώς η στενότητα του τοπίου περιόριζε το πλεονέκτημα που είχαν οι Πέρσες από άποψη αριθμού. Η δεξιά πλευρά των Ελλήνων εκεί καλυπτόταν από τη θάλασσα, ενώ στην αριστερή πλευρά υπήρχε ένα βουνό, το Καλλίδρομο.

Τις πρώτες τέσσερις ημέρες, υπήρξε αδιέξοδο μεταξύ των δύο στρατοπέδων. Όταν οι Έλληνες απέρριψαν την απαίτηση των Περσών να παραδώσουν τα όπλα τους, ο Ξέρσης διέταξε την επίθεση. Ο Λεωνίδας διέταξε τους άλλους Έλληνες να ορίσουν την άμυνα. Είχαν επιτυχία. Την επόμενη ημέρα, ο Ξέρσης έστειλε την επίλεκτη δύναμή του, τους Αθάνατους, οι οποίοι αποκρούστηκαν και πάλι με επιτυχία από τους Σπαρτιάτες.

Ωστόσο, κατά τη διάρκεια της τρίτης ημέρας, ένας ντόπιος βοσκός, ονόματι Εφιάλτης, ενημέρωσε τους Πέρσες για ένα μυστικό πέρασμα που θα μπορούσε να τους οδηγήσει πίσω από το ελληνικό στρατόπεδο. Ο Λεωνίδας είχε ήδη ενημερωθεί από τους ντόπιους για το πέρασμα αυτό και έτσι τοποθέτησε εκεί 1000 Φωκείς για να το υπερασπιστούν. Ωστόσο, η φρουρά των Φωκείων αιφνιδιάστηκε από τις περσικές δυνάμεις, μετά από νυχτερινή επιδρομή.

Οι δυνάμεις των Φωκίων σοκαρίστηκαν από την απροσδόκητη επίθεση. Τη νύχτα, ο Λεωνίδας ενημερώθηκε μέσω αγγελιοφόρων για την περικύκλωση των Ελλήνων. Οι Έλληνες πανικοβλήθηκαν όταν συνειδητοποίησαν ότι αν έμεναν όρθιοι, αυτό σήμαινε βέβαιο θάνατο γι' αυτούς. Οι περισσότεροι από αυτούς ήθελαν να υποχωρήσουν για να προστατεύσουν τα σπίτια τους στην Πελοπόννησο.

Ο Λεωνίδας διέταξε όντως το μεγαλύτερο μέρος των δυνάμεών του να υποχωρήσει. Ωστόσο, αντί να εγκαταλείψει εντελώς τη θέση του και να αποσυρθεί πριν από την άφιξη των Περσών, διέταξε 300 Σπαρτιάτες, 700 Θεσπιείς και 400 Θηβαίους να παραμείνουν όρθιοι και να πολεμήσουν μέχρι θανάτου. Αυτή ήταν μια συνειδητή απόφαση, που θα μπορούσε να δώσει στον υπόλοιπο στρατό του αρκετό χρόνο για να διαφύγει.

Για να καθυστερήσει τους Πέρσες, ο Λεωνίδας διέταξε τα εναπομείναντα στρατεύματά του να παραταχθούν στο οροπέδιο, ώστε η μάχη να γίνει εκεί όπου οι Πέρσες είχαν το πλεονέκτημα. Η μάχη δόθηκε μέχρι τελευταίου άνδρα, με τα ελληνικά σπαθιά και δόρατα να διαλύονται. Οι Αθάνατοι περικύκλωσαν τους Σπαρτιάτες και τους αποτελείωσαν με βέλη. Δεν τολμούσαν να τους πλησιάσουν.

Ο Λεωνίδας, οι 300 Σπαρτιάτες οπλίτες του και οι εναπομείναντες σύμμαχοι χάθηκαν. Οι Πέρσες βρήκαν το πτώμα του Σπαρτιάτη βασιλιά και το αποκεφάλισαν, μια πράξη που θεωρήθηκε σοβαρή προσβολή. Η θυσία του Λεωνίδα δεν εμπόδισε τους Πέρσες να προελάσουν νότια.

Όμως οι ιστορίες για το θάρρος που επέδειξαν στη μάχη οι υπερασπιστές διαδόθηκαν σε όλη την Ελλάδα, ανεβάζοντας το ηθικό κάθε ελεύθερου Έλληνα. Επιπλέον, η καθυστέρηση έδωσε στους Αθηναίους αρκετό χρόνο για να εγκαταλείψουν την πόλη τους πριν από την άφιξη του Ξέρση εκεί, και επομένως να επιβιώσουν για να πολεμήσουν μια άλλη μέρα.

Η ήττα στις Θερμοπύλες έδωσε την ευκαιρία στους Έλληνες να αναδιοργανωθούν και να προετοιμάσουν μια ισχυρότερη άμυνα κατά των εισβολέων. Λίγους μήνες αργότερα, οι Έλληνες νίκησαν στη ναυμαχία της Σαλαμίνας και το 479 π.Χ., ο υπόλοιπος περσικός στρατός ηττήθηκε στη μάχη των Πλαταιών. Η μάχη έβαλε τέλος στη δεύτερη περσική εισβολή.

Η τελευταία αντίσταση στις Θερμοπύλες έδειξε ότι η Σπάρτη ήταν πρόθυμη να θυσιαστεί για την προστασία της Ελλάδας. Ο Λεωνίδας έγινε αποδέκτης διαρκούς φήμης, με λατρείες ηρώων να ιδρύονται προς τιμήν του. Στο τέλος, η μάχη άφησε μια διαρκή κληρονομιά, που επέζησε μέσα στους αιώνες, και η οποία έδειξε ξεκάθαρα το θάρρος των λίγων έναντι των πολλών και το θρίαμβο της ελευθερίας.ενάντια στην τυραννία.